Generalnie nie ma szkół, które uczą ojcostwa. Jednak pewnego dnia twoje życie wywróci się do góry nogami, kiedy przyjdzie ci przytulić swoje nowo narodzone dziecko i zaopiekować się nim.
Od tego momentu dzieci stają się królikami doświadczalnymi swoich rodziców. Większość rodziców uważa, że zrozumieli, na czym polega rodzicielstwo, dopiero wtedy gdy dzieci zamierzają opuścić dom na dobre.
Zwykle mężczyźni są gorzej od kobiet przygotowani do wychowywania dzieci. One przynajmniej przygotowują się do roli matki. Wiele dziewczęcych zabaw i rozmów dotyczy dzieci i macierzyństwa. Niestety mężczyźni nie są przygotowywani do tego zadania. Z tego powodu wielu staje przed tym tytanicznym przedsięwzięciem, nie mając pojęcia, jak się do tego zabrać. Dlatego często wzorują się na własnych rodzicach i dziadkach, którzy tak samo niewiele wiedzieli o wychowaniu dziecka. Wielu przyjmuje postawę emocjonalnego dystansu i obojętności, tak samo jak ich ojcowie, co tylko pogarsza problem i czyni go chronicznym. W wielu miejscach współczesnego świata wzrasta świadomość potrzeby, aby mężczyźni stali się prawdziwymi ojcami — nie tylko poprzez poczęcie dzieci, ale także przez swoją emocjonalną i fizyczną obecność w ich życiu. I mężczyźni zaczynają to coraz lepiej rozumieć.
Zastanawiając się nad tym, stworzyłem dla ojców dekalog ojcostwa — przykazania, które wszyscy akceptujący to, co naprawdę oznacza bycie ojcem, powinni włączyć do swojej relacji ojciec — dziecko. Oto dziesięć przykazań ojcostwa:
1. Uważaj swoje dziecko za najważniejszą osobę na tej ziemi po Bogu i współmałżonku. Oznacza to, że twoja praca i zainteresowania zostaną zepchnięte na dalszy plan. Tylko wtedy, gdy twoje dzieci staną się twoim priorytetem, będziesz w stanie należycie wypełniać swoje obowiązki rodzicielskie, tak by przyniosły w przyszłości dobre owoce. Wasze dzieci będą wam za to dziękować.
2. Uznaj, że twoje dziecko ma swoje prawa. Nie zakładaj, że ojcostwo daje ci prawo do decydowania za dziecko o wszystkim lub traktowania go tak, jakby było zwykłym przedłużeniem twojego życia. Każde dziecko jest indywidualnością. Twoim zadaniem jest pokierowanie nim tak, aby mogło wybrać to, co dla niego najlepsze. Nie jesteś właścicielem swoich dzieci, tylko ich przewodnikiem i doradcą.
3. Kochaj swoje dzieci bezwarunkowo. Okazywanie dzieciom uczuć nie jest zapłatą za oczekiwane zachowanie — ma być wynikiem miłości, która nie stawia warunków. Będziesz je przytulać, chwalić i wspierać — nie dlatego że na to zasłużyły, ale dlatego że jest to coś, co powinieneś robić. Prawdziwa miłość jest zawsze bezwarunkowa, w przeciwnym razie staje się czymś nienaturalnym, a nawet szkodliwym.
4. Nie traktuj źle swoich dzieci. Agresja fizyczna lub werbalna jest złamaniem zobowiązania do ochrony dzieci. Nie masz prawa na nie krzyczeć ani tym bardziej źle traktować je fizycznie. Pozytywne, prawdziwe i owocne wychowanie nie przejawia się poprzez przymus, przemoc czy znęcanie się, ale poprzez pełne miłości przewodnictwo. Nie oznacza to słabości. Jako ojciec potrzebujesz dużo wytrwałości i cierpliwości, aby zrozumieć, że twoje dzieci przechodzą przez proces dojrzewania. Powołaniem ojca jest być „sierżantem” — stanowczym i wymagającym, ale z czułym sercem „dziadka”.
5. Bądź bardziej ojcem niż przyjacielem swoich dzieci. Oznacza to poświęcenie czasu na rozwój relacji obejmującej dialog i słuchanie ze zrozumieniem. Dzieci nie potrzebują cię jako przyjaciela, ale jako ojca. Kiedy staną się młodymi dorosłymi, będzie czas na przyjaźń. Ojcostwo oznacza świadomość, że twoją rolą jest prowadzenie i kierowanie, wyznaczanie granic i utrzymywanie dyscypliny. W przeciwieństwie do ojców jest to coś, czego przyjaciele nie są w stanie zrobić.
6. Współpracuj ze swoimi dziećmi, ale nie jak ze sługami rodziców, lecz istotami ludzkimi powierzonymi waszej troskliwej opiece. Zapewnianie dzieciom pożywienia i schronienia nie daje rodzicom prawa do traktowania ich jak sług. Jako rodzic masz wobec dzieci zobowiązania, które przyjąłeś w dniu, w którym zdecydowałeś się zostać rodzicem. Współpracuj z nimi, gdy dorastają. Angażuj się w ich życie. Nie rozkazuj, lecz prowadź.
7. Z Bożą pomocą dokładaj wszelkich starań, aby stać się lepszym ojcem, wyjątkowym mężczyzną i człowiekiem. Twoje dzieci zostały ci oddane pod opiekę nie tylko po to, abyś ty mógł je uczyć, ale aby one mogły kształtować również ciebie. W Bożym planie nasze dzieci są naszymi najlepszymi nauczycielami. Dają nam najważniejsze lekcje w życiu. Pozwalają spojrzeć na życie inaczej. Przy nich musisz się postarać być najlepszą osobą, jaką możesz być. Bycie ojcem nie jest przedsięwzięciem na krótką metę, ale nieustannym procesem uczenia się ojcostwa.
8. Nie oczekuj od dzieci tego, czego sam nie jesteś gotów im dać. Twoje dzieci nie będą cię szanować, jeśli w codziennym życiu nie pokażesz im, czego od nich oczekujesz. Nie wystarczy im powiedzieć, że mają być szczere, jeśli sam taki nie jesteś. Nie wystarczy powiedzieć, żeby współpracowały, jeśli nie pokażesz im, jak to robić. Nie możesz prosić swoich dzieci o coś, czego sam nie chcesz im dać.
9. Wywiązuj się z rodzicielskich zobowiązań, codziennie je odnawiaj. W obliczu trudności zrozumiesz, że jedyne, czego ci brakuje, to znalezienie odpowiedniego rozwiązania, które z pewnością można znaleźć. Niełatwo być ojcem, jednak jest to wyzwanie, które może zaowocować najszczęśliwszymi chwilami życia. Aby tego doświadczyć, musisz codziennie angażować się w sprawy swoich dzieci. Nie możesz sobie pozwolić na ucieczkę, gdy pojawi się konflikt lub problem. Wyróżniający się ojcowie to ci, którzy nie uciekają od problemów, ale dają z siebie wszystko, bez względu na to, z jak trudnymi sytuacjami przyjdzie się zmierzyć.
10. Pogłębiaj osobistą relację z Bogiem, który pomoże ci żyć zgodnie z wcześniejszymi dziewięcioma przykazaniami. Bóg da ci siłę, odwagę i mądrość, by być ojcem wyróżniającym się na tle innych. Nie zostałeś powołany, by być kimś dobrym, ale najlepszym. Dzięki Bożemu wsparciu dzieci zapamiętają cię jako osobę, która pozytywnie wpłynęła na ich życie. Bóg obiecał dać ci mądrość, siłę, zdrowy rozsądek i umiejętność wykonania zadania, do którego nikt nie jest w pełni przygotowany. To ostatnie i najważniejsze z dziesięciu przykazań ojcostwa.
Miguel Ángel Núñez
[Przedruk rozdziału z książki Fathers: The meaning of being a father in today’s society, red. Norel Iacob, Editura Viață și Sănătate, Pantelimon 2019].
