Świat krzyczy o seksie, wciskając swoją wersję podejścia do tej sfery życia. Nie będzie czekał na odpowiedni moment, aż dziecko będzie gotowe. Bądź więc pierwszy.
Sharna Olfman, profesor psychologii na Point Park University, mądrze mówi: „Kiedy odmawiamy dzieciom dostępu do ważnej dla nich edukacji na temat ich rozwoju seksualnego, nie dajemy im innego wyboru, jak tylko korzystać z informacji przekazywanych przez wysoce zseksualizowane media”. Niejednokrotnie rodzice zastanawiają się, jak to zrobić, aby nie powiedzieć „za dużo za wcześnie”, jednak często prowadzi to do tego, że dzieci słyszą za mało i za późno.
Życie dziecka możemy podzielić pod względem wieku na kilka etapów: 0-2, 3-5, 6-8, 9-11. Osobowość i sytuacja każdego dziecka jest inna, więc z jednej strony rodzice powinni podążać za swoją intuicją, planując rozmawianie z dziećmi na tematy związane z seksualnością, jednak z drugiej strony powinni być gotowi również kwestionować swoje założenia.
Nie jest za wcześnie, aby zacząć rozmowy z dzieckiem trzyletnim, ale oczywiste jest, że rozmowy te będą wyglądały całkiem inaczej niż z trzynastolatkiem! Biblia wielokrotnie uczy nas, że seks jest dobry i ma potężną siłę oddziaływania. Potwierdzanie tych dwóch prawd jest istotne we wszystkich rozmowach o seksie z dzieckiem. Chcemy, aby nasze dzieci zrozumiały, że Bóg dał seks człowiekowi w dobrym celu. Chcemy jednak też, aby rozumiały, jak mądrze radzić sobie z napotykanymi pokusami w sferze seksu.
0-2 lata — podwaliny edukacji
Fundamentem do późniejszych rozmów o seksualności jest traktowanie dziecka z szacunkiem, delikatnością, troską i miłością, również przy wszelkiego typu zabiegach pielęgnacyjnych, zmianie pieluchy, myciu, przebieraniu. Wszystko powinno się odbywać z poszanowaniem dla tej małej istoty, bo daje to dziecku przekaz, że jest kochane i szanowane. Są to istotne podwaliny do dalszej edukacji seksualnej.
3-5 lat — początek rozmów
Do piątego roku życia dzieci przechodzą ogromne przemiany — dotyczy to zarówno ich mózgu, jak i całego ciała. Gdy dzieci uczą się komunikacji werbalnej, jest to odpowiedni moment, aby zapoznać je z podstawami biblijnej koncepcji seksualności. W tym wieku przekazane informacje muszą być zwięzłe, proste i konkretne.
Po pierwsze, musimy nauczyć dzieci, że mamy Stworzyciela i wszystko, co Bóg stworzył, ma swój cel. Tę lekcję można przeprowadzić w domu lub w plenerze na szereg sposobów, odwołując się do przyrody. Bóg nadał prawa swojemu stworzeniu, które są dobre i uczą nas, jak żyć w zgodzie z Jego zamierzeniem. Tak samo wszystko, co projektuje i tworzy człowiek, ma swój cel i przeznaczenie. Nie używamy lodówki jako środka transportu, bo nie taki jest jej cel.
Po drugie, wyjaśnijmy, że tak jak Bóg dał prawa naturalne, fizyczne, według których świat funkcjonuje, to nam, ludziom, jako istotom myślącym, które mogą dokonywać różnych wyborów, dał również prawa moralne. Nadał nam dziesięć przykazań, które nas chronią. Możemy zacząć omawiać z dziećmi przykazania — np. jedno dziennie, pytając, jak dziecko je rozumie, a później dodając do tego własne zrozumienie i perspektywę, oczywiście stosownie do poziomu zrozumienia dziecka. Rodzice również troszczą się o swoje dzieci i z miłości pozwalają poruszać się dzieciom w pewnych granicach, które zapewniają im bezpieczeństwo. Np. przygotowujemy dzieciom zdrowe posiłki, zakładamy kask, gdy jeżdżą rowerem, zapinamy pasy w samochodzie, nie pozwalamy wychylać się przez okno. Wyjaśniajmy to dzieciom, rozmawiajmy z nimi o tym.
Po trzecie, nauczmy dzieci, że nasze ciała zostały stworzone przez Boga i są dobre. W sprzedaży jest szereg książek, które mogą pomóc dzieciom poznać ludzki organizm, jego funkcjonowanie. Możemy zastanawiać się wspólnie z dziećmi, do czego służą poszczególne części ciała. Omówmy z dziećmi zmysły, które dał nam Bóg, i to, jakim są dla nas błogosławieństwem. Mówiąc o tym, że Bóg nas stworzył, uczmy dzieci nazywać poszczególne części ciała bez skrępowania. Im bardziej naturalnie i komfortowo czujemy się, rozmawiając na te tematy z małym dzieckiem, tym będzie to łatwiejsze, gdy podrośnie. Na tym etapie ważne jest również uczenie dzieci dbania o higienę, prawidłowego mycia się.
Kiedy rozmawiamy o intymnych częściach ciała, uświadamiajmy dziecku, że nie pokazujemy ich innym ludziom nie dlatego, że one są „złe”, ale dlatego, że są wyjątkowe i cenne. Są jak klejnot, który Bóg dał nam do szczególnych celów, i jesteśmy zobowiązani, aby się o niego troszczyć w szczególny sposób. Dzieci pod koniec tego przedziału wiekowego powinny już samodzielnie się myć, chroniąc swoją prywatność.
Nauczmy dzieci, że małżeństwo jest wspaniałym darem Bożym, błogosławieństwem. Jeśli żyjemy w związkach małżeńskich, okazujmy sobie wzajemnie miłość i czułość, aby dzieci, obserwując nas i dorastając, wiedziały, że małżeństwo jest błogosławieństwem. Jeśli chodzi o prokreację, najlepiej unikać bajeczek w stylu bocian przynosi dziecko, ponieważ są to kłamstwa. Kiedy dziecko zapyta, skąd biorą się dzieci, opowiedzcie, że mama ma bardzo maleńkie komórki jajowe w swoim ciele, tata plemniki i gdy one się połączą w odpowiednim momencie, wówczas w ciele mamy rozwija się dziecko. Taka informacja będzie wystarczająca dla zaspokojenia ciekawości i odpowiednia dla dzieci w wieku przedszkolnym. Nie potrzeba więcej i bardziej szczegółowych informacji w tym wieku.
Jeśli macie starsze dzieci, zacznijcie od tych samych prawd, które tu omówiliśmy, będą one wspaniałą biblijną bazą do dalszych rozmów.
6-8 lat — rozmowy o seksualności
W tym wieku nasze dziecko prawdopodobnie natknie się na zagadnienia seksu na własną rękę — w szkole, podczas rozmowy z przyjaciółmi, a nawet w reklamach, które widzi w telewizji czy internecie. Dlatego jeśli jeszcze nie zaczęliśmy rozmów, nadszedł czas, aby to zrobić!
Na tym etapie rozwojowym zdolności intelektualne dziecka i relacje społeczne zaczynają się szybko zmieniać. Zaczyna wzrastać zdolność logicznego myślenia i dzieci mogą spojrzeć na sprawy z różnych perspektyw, a nie jedynie ze swojej. Zaczynają również wykazywać zainteresowanie rolami związanymi z płcią — definiują w swoich umysłach pewne aktywności, zwyczaje jako chłopięce lub dziewczęce.
Po pierwsze, opowiedzmy dziecku, że Bóg stworzył mężczyznę i kobietę różnymi. A zatem porozmawiajmy o podstawowych różnicach biologicznych pomiędzy mężczyznami i kobietami. Dzieci w tym wieku mogą nauczyć się podstawowych terminów związanych z anatomią układu rozrodczego (prącie, pochwa, jądra, jajniki itd.). Możemy pomóc dzieciom zrozumieć, że te różnice zostały stworzone przez Boga, w celu umożliwienia ludziom tworzenia rodzin. Warto tu posłużyć się podręcznikiem anatomii człowieka i przyjrzeć się różnicom w budowie ciała mężczyzny i kobiety, ale również w aspekcie emocjonalnym, psychicznym.
Wyjaśnijmy, że mężczyzna i kobieta zostali stworzeni jako para. Dzięki tym różnicom, uzupełniają się, tworząc pełnię. Nauczcie dziecko, że małżeństwo polega na takim zjednoczeniu się, aby stać się jednością. Gdy Bóg stworzył małżeństwo, nazwał tę więź jednym ciałem. Zapytajmy dzieci, jak to rozumieją. Dajmy im czas na wypowiedzenie się, nie spieszmy się z wszystkimi wyjaśnieniami w formie wykładowej. To „jedno ciało” ma wymiar duchowy, emocjonalny oraz fizyczny. Wymiar cielesny jest uwieńczeniem właśnie tych wcześniejszych elementów — bliskości duchowej i emocjonalnej. Małżeństwo ma być więzią pomiędzy mężczyzną i kobietą trwającą całe życie, chociaż grzech i śmierć zakłócają tę więź. Jednym z celów tej jedności jest utworzenie rodziny. Możemy tu mówić o współżyciu — nie ma nic niewłaściwego w zaoferowaniu prostego, bezpośredniego biologicznego wyjaśnienia, czym jest stosunek płciowy i w jaki sposób dochodzi do poczęcia dziecka, choć niektóre rodziny mogą chcieć poczekać z tym tematem, aż dziecko będzie miało 9-10 lat. Znamy dojrzałość emocjonalną swojego dziecka i niech ona będzie miernikiem, jak i kiedy prowadzić te rozmowy. Nie pozwólmy, aby ten pomysł nas wystraszył. Niezależnie od tego, kiedy o tym porozmawiamy, zawsze podkreślajmy Boży cel twórczy. Seks jest przeznaczony dla pary małżeńskiej, łączy dwoje ludzi razem w miłości i daje możliwość wydania na świat potomstwa. Można powiedzieć: Wewnątrz ciała mamusi znajdują się komórki jajowe. Są one tak małe, że nie można ich zobaczyć gołym okiem. Wewnątrz taty znajdują się plemniki, które są jeszcze mniejsze niż komórki jajowe mamy. Plemniki przedostają się z organizmu taty przez prącie do organizmu mamy przez pochwę. Płyną one do komórki jajowej, a jeden z nich może zapłodnić komórkę jajową, która znajduje się w pobliżu macicy mamusi. Kiedy tak się dzieje, zaczyna powstawać nowe życie i w macicy będzie kształtowało się dziecko!
Oczywiście będziemy musieli kontynuować to wyjaśnienie i podać jeszcze więcej szczegółów na temat tego, co dzieje się z komórką jajową po jej zapłodnieniu. Powyższe stwierdzenie zakłada również, że dzieci wiedzą, czym jest prącie, pochwa i macica. Jest tu przestrzeń na zachwyt nad Bożym cudownym planem, jak niesamowicie stworzył nasze organizmy. Jakim cudem jest organizm kobiety, przystosowany do tego, aby mogło się w nim ukształtować i rozwinąć nowe życie.
Wreszcie ważne jest porozmawianie w tym wieku o nadużyciach seksualnych, rozmawianie o dobrym i złym dotyku. Niestety jest to wiek, w którym najbardziej prawdopodobne są nadużycia seksualne wobec dzieci. Rodzice powinni powiedzieć dzieciom, że nikt nie ma prawa dotykać ich intymnych części ciała poza rodzicami czy opiekunami w określonych sytuacjach związanych ze sprawowaną nad nim opieką, pomocą, leczeniem. Również nikt nie ma prawa oczekiwać, że dziecko będzie go dotykało lub patrzyło na intymne części ciała innej osoby czy osób. Niech dziecko wie, że jeśli kiedykolwiek ktokolwiek będzie podejmował tego typu próby, ono powinno natychmiast reagować przeciwstawieniem się, oddaleniem się i powiadomić o tym mamę lub tatę. Należy tu również uprzedzić dzieci, że osoby, które postępują w ten sposób mogą żądać od dziecka, aby zachowało tajemnicę. Żaden dorosły nie ma prawa oczekiwać od naszego dziecka, że będzie ono miało z nim jakieś tajemnice. Niech dziecko ma tego świadomość.
Dobrze jest ostrzec dzieci o istnieniu pornografii (złych obrazów) i pouczyć, by — kiedy je widzą — odwróciły wzrok, wyłączyły urządzenie, odeszły, nazwały to, co widzą, pornografią, niezwłocznie powiedziały rodzicowi lub innej zaufanej osobie dorosłej, pod której opieką się znajdują.
9-11 lat — podstawowe lekcje
Ten wiek wiąże się z kolejną ważną przemianą w życiu naszych dzieci. Ten etap oznacza dla nich ważny czas rozwoju seksualnego. Zarówno dla chłopców, jak i dziewcząt w wieku 10 lat organizm przygotowuje się do okresu dojrzewania. Nie obawiajmy się tego etapu, gdyż okazuje się, że jest to jeden z najlepszych momentów, aby dać poznać się naszemu dziecku jako mentor i kochający przewodnik.
Około 11. roku życia dzieci zaczynają myśleć bardziej abstrakcyjnie i naukowo o otaczającym je świecie, co ułatwia rozmowy o abstrakcyjnych ideach takich jak miłość i wierność. Niejednokrotnie młodzi ludzie miłość utożsamiają z pożądaniem czy fizycznym zauroczeniem. Tak miłość często pokazuje świat. Pokażmy dziecku, że miłość to przyjaźń, zaufanie, troska, szacunek. Doskonałym przykładem miłości jest Jezus — poświęćmy czas, aby rozmawiać na te tematy, analizować zagadnienia miłości, wierności w różnych ich aspektach.
Jednym z najlepszych sposobów na formalne rozmowy z dziećmi na temat seksu jest po prostu czytanie Biblii — jest w niej wiele historii, które poruszają temat seksu, małżeństwa i intymności. Są też ukazane historie, gdy małżeństwo, rodzina i współżycie poszły nie tak w życiu ludzi. Każda z tych historii jest okazją, aby dać naszemu dziecku solidną teologię seksualności. Są fragmenty w Biblii dotyczące grzechów, takich jak cudzołóstwo lub wykorzystywanie seksualne. Możemy rozmawiać ze swoimi dziećmi o konsekwencjach złych wyborów ludzi opisanych w Biblii, o tym, co czuli, czego doświadczali, nie stosując się do Bożych wskazówek i zaleceń w temacie seksualności.
Wyjaśnijmy zagadnienie pożądania. Pożądanie jest silnym pragnieniem czegoś, co uniemożliwia nam kochanie w taki sposób, w jaki powinniśmy. Niekiedy ludzie doznają silnych pragnień, które mogą prowadzić nas do postępowania wbrew temu, co Bóg dla nas zaplanował. Pożądanie seksualne jest problemem i prowadzi do tego, że wielbimy osobę, jej cielesność bardziej niż Boga i traktujemy innych przedmiotowo. Warto podkreślić, że podobanie się czy zainteresowanie inną osobą nie jest tożsame z pożądaniem. Nasze zainteresowanie w ten sposób drugą osobą może doprowadzić do tego, że pewnego dnia zdecydujemy się na małżeństwo z tą osobą. Pożądanie jest wtedy, gdy ta atrakcyjność jest pobudzana przez fantazje skoncentrowane na bliskości fizycznej, tak że staje się to żądzą. To ważne, aby nasze dzieci znały różnicę pomiędzy tymi zagadnieniami.
Dla wielu dzieci zaciekawienie seksem może prowadzić do eksploracji internetu lub innych mediów w poszukiwaniu informacji lub obrazów nagości i seksualności. Dzieci powinny wiedzieć, że ma to nazwę: pornografia. Wyjaśnijmy im, dlaczego jest szkodliwa: ponieważ bierze coś zaplanowanego dla dwojga dorosłych ludzi w relacji małżeńskiej, wypacza to i wystawia na publiczny widok. To obraża Boga i niszczy Boży dobry dar.
Małgorzata Trzeciak-Widz, YOUTUBE: PROJEKT ODNOWA
