Większość chrześcijan święci niedzielę — pierwszy dzień tygodnia. Są jednak chrześcijanie, którzy opierając się na Biblii, święcą siódmy dzień tygodnia — sobotę. Czy słusznie?
W Biblii dniem siódmym jest sobota, nazywana szabatem. W telegraficznym skrócie przyjrzyjmy się biblijnym faktom na temat siódmego i pierwszego dnia tygodnia.
Szabat
Po stworzeniu świata w ciągu sześciu dni Bóg odpoczął dnia siódmego, pobłogosławił ten dzień i uczynił świętym1. Działo się to w raju jeszcze przed upadkiem ludzi w grzech. Jezus powiedział, że sobota została ustanowiona dla człowieka, czyli dla całej ludzkości, nie tylko dla Żydów, których w raju jeszcze nie było2. Biblia nigdzie nie wspomina „szabatu żydowskiego”, lecz często mówi o „szabacie Pana”3, i w tym sensie szabat to „dzień Pański”4. Szabat jest pamiątką stworzenia świata przez Boga5. Został dany Adamowi, głowie rodzaju ludzkiego i jednocześnie przedstawicielowi wszystkich późniejszych narodów6. Przykazanie o święceniu soboty jest najdłuższym przykazaniem Dekalogu, dziesięciu Bożych przykazań7, choć dzień ten był święcony nawet przed uroczystym ogłoszeniem Dekalogu na górze Synaj8. Dekalog był jedynym prawem zapisanym przez Boga własnym palcem na kamiennych tablicach9. Kamienne tablice były przechowywane w Arce, czyli skrzyni przymierza, w najświętszym miejscu izraelskiej świątyni10. Reszta praw Bożych była spisana przez Mojżesza i złożona obok Arki11. Bóg zakazuje pracy w dniu odpocznienia nawet w najbardziej naglących okolicznościach12. Wielu Izraelitów, którzy profanowali szabat, zostało ukaranych13. Szabat jest znakiem prawdziwego Boga14. Bóg obiecał, że jak długo zachowywany będzie szabat, tak długo stać będzie Jerozolima15. Niewola babilońska też miała związek z nieprzestrzeganiem soboty16. Bóg obiecał błogosławić pogan, którzy zapragnęli przestrzegać szabat17. Pragnie, byśmy ten dzień odpocznienia uważali za „rozkosz”18. Święcenie szabatu, nawet porzucone, po wielu pokoleniach miało zostać przywrócone19. Jezus, żyjąc na ziemi, również święcił szabat20. Zachowywał przykazania Ojca i trwał w Jego miłości21, a my mamy brać z Niego przykład22. Jezus ustanowił dzień sobotni dla uczynków miłosierdzia23. Nie zniósł szabatu, ale pokazał, jak go należycie święcić24. Polecił uczniom modlić się o możliwość zachowywania soboty podczas oblężenia Jerozolimy, co miało nastąpić niecałe 40 lat po Jego wniebowstąpieniu25. Uczennice Jezusa zachowywały szabat nawet po śmierci Jezusa26. Wiele lat po wniebowstąpieniu Jezusa Łukasz w Księdze Dziejów Apostolskich pisze o sobocie jako dniu odpoczynku27. Tak samo apostoł Paweł28, którego zwyczajem było zwłaszcza w ten dzień głosić ewangelię29. Dzieje Apostolskie wiele razy wymieniają szabat jako dzień nabożeństw30. W Nowym Testamencie wymienia się szabat jako dzień odpocznienia 58 razy, zawsze z szacunkiem. Tak jak przestrzegano soboty w raju przed upadkiem człowieka, tak samo będzie się ją zachowywać na wieki na nowej ziemi31.
Niedziela
Pierwsza Boża praca odnotowana przez Biblię wykonana została w niedzielę — pierwszy dzień tygodnia32. Od początku była jednym z sześciu dni pracy33. Nie obchodził jej żaden Boży patriarcha ani Boży prorok. W Księdze Ezechiela wprost nazwana jest dniem pracy34. W odróżnieniu od szabatu Bóg nie odpoczął w niedzielę ani jej nie pobłogosławił. Chrystus też nie odpoczywał w niedzielę, ani apostołowie. Nigdzie w Biblii nie nazwano jej świętą ani nie zabroniono w nią pracować. Nie ma w Biblii żadnej podstawy prawnej dla uznania niedzieli za dzień odpoczynku. A że „gdzie nie ma Prawa, nie ma też przestępstwa”35, zatem praca w niedzielę nie jest grzechem. Nigdzie też Biblia nie opisuje — w odróżnieniu od szabatu — jak niedzielę należałoby święcić. Jezus też nie uczynił żadnej wzmianki o niedzieli jako dniu świętym. W Piśmie Świętym w ogóle nie ma nawet słowa „niedziela”. Mówi się tylko o „pierwszym dniu tygodnia”, i tylko osiem razy36. W całym Nowym Testamencie odnotowane jest tylko jedno zebranie religijne zwołane w pierwszym dniu tygodnia, i to nocą37, bo dni liczono wtedy od zachodu słońca do zachodu słońca, a nie od północy do północy. Nie było zatem zwyczajem chrześcijan zgromadzać się w tym dniu. Co do łamania chleba też nie było jakiegoś określonego dnia w Piśmie Świętym na to przeznaczonego. Początkowo nawet łamano chleb codziennie38. W Nowym Testamencie nie ma też wzmianki, by pierwszy dzień tygodnia miał być pamiątką zmartwychwstania Pańskiego. To jedna z ludzkich tradycji zmieniających Boże przykazania39. Natomiast pamiątką śmierci i zmartwychwstania Pana Jezusa jest chrzest przez całkowite zanurzenie w wodzie40. Nowy Testament nigdzie nie przeniósł święcenia soboty — siódmego dnia tygodnia na niedzielę, pierwszy dzień tygodnia.
Oprac. Jacek Turecki
1 Rdz 2, 1-3; por. Wj 20,11. 2 Mk 2,27. 3 Wj 20,10. 4 Ap 1,10; Mk 2,28; Wj 20,10-11. 5 Wj 20,11; 31,16.17. 6 Dz 17,26. 7 Wj 20,8-11. 8 Wj 16,4.5.27-29. 9 Wj 1,18. 10 Pwt 10,1-5. 11 Pwt 31,26. 12 Wj 34,21. 13 Ez 20,12-13. 14 Ez 20,12.20. 15 Jr 17,24-25. 16 Ne 13,17-18. 17 Iz 56,6-7. 18 Iz 58,13. 19 Iz 58,12-13. 20 Łk 4,16. 21 J 15,10. 22 1 J 2,6. 23 Mt 12,5-8. 24 Mt 13,1-13. 25 Mt 24,20. 26 Łk 23,56. 27 Dz 13,14.44. 28 Dz 13,27. 29 Dz 17,2. 30 Dz 13,14.44; 16,13; 17,2; 18,4.11. 31 Iz 66,22-23. 32 Rdz 1,1-5. 33 Wj 20,8-11. 34 Ez 46,1. 35 Rz 4,15. 36 Mt 28,1; Mk 16,2.9; Łk 24,1; J 20,1.19; Dz 20,7; 1 Kor 16,2. 37 Dz 20,5-12. 38 Dz 2,46. 39 Mt 15,1-9. 40 Rz 6,3-5.
[Opracowano na podstawie H.M.S. Richards, Co mówił Jezus, Warszawa 2007].
