Po raz pierwszy w Biblii Elam występuje w Księdze Rodzaju w rozdziale 14., gdzie Kedorlaomer, król Elamu, wraz z trzema innymi królami walczyli z królami Sodomy, Gomory i trzech innych miast.
Ta druga koalicja przegrała, a zwycięzcy, zabrawszy całe mienie mieszkańcom Sodomy i Gomory oraz wszystkie ich zapasy żywności, odeszli. Uprowadzili również Lota, bratanka Abrama, wraz z dobytkiem — był on bowiem mieszkańcem Sodomy.
Abraham usłyszawszy, że jego krewny został uprowadzony w niewolę, dobrał sobie trzystu osiemnastu najbardziej doświadczonych mężczyzn spośród służby swego domu i rozpoczął pościg aż do Dan. Podzieliwszy swych ludzi na oddziały, nocą napadł wraz z nimi na nieprzyjaciół i zadał im klęskę. A potem ścigał ich aż do Choby, która leży na zachód od Damaszku. W ten sposób odzyskał całe mienie, a także sprowadził Lota wraz z jego dobytkiem, kobietami i sługami1.
Następne ważne wzmianki pojawiają się już w księgach prorockich, gdzie Elam jest zaliczony do mocarstw, których potęga zostanie złamana. W Księdze Izajasza znajdujemy tylko krótki werset2, natomiast w Księdze Jeremiasza napisano już nieco więcej. Jest to właściwie wyrok Boży przeciwko Elamowi: „Oto złamię łuk Elamu, źródło jego potęgi. Sprowadzę na Elam cztery wiatry z czterech krańców nieba i rozproszę ich na wszystkie te wiatry, tak że nie będzie narodu, dokąd nie dotarliby rozproszeni Elamici”3.
W Starym Testamencie znajdujemy również teksty dotyczące deportacji Elamitów do Samarii przez Asurbanipala, króla asyryjskiego, który w tej księdze występuje pod imieniem Asnappar: „Komendant Rechum, pisarz Szimszaj i pozostali ich towarzysze: sędziowie, posłowie, pisarze, Persowie, ludzie z Erek, z Babilonu, z Suzy — to jest Elamici — i reszta narodów, które uprowadził wielki i dostojny Asnappar i osiedlił je w miastach Samarii i w reszcie krain transeufratejskich”4.
Na zamku w Suzie, w kraju Elamitów, który wówczas był podbity przez Medo-Persję, prorok Daniel otrzymał od Boga bardzo ważną wizję, zapisaną w 8. rozdziale jego księgi, gdzie baran mający dwa rogi przedstawia Medo-Persję. Jest to bardzo trafny obraz tego mocarstwa. Wiadomo bowiem z historii starożytnego Wschodu, że Media została podbita w roku 553 p.n.e. przez Cyrusa (553-530), władcę Persów, i oba narody zjednoczone zostały pod jednym dowództwem perskim. Stąd jeden róg wyrósł później i był wyższy. Kozioł reprezentuje królestwo greckie, a róg wielki, jaki był między oczyma kozła, pierwszego władcę tego królestwa Aleksandra Wielkiego (336-323). Szybkość biegu kozła, który nadciągnął z zachodu, doskonale obrazuje inwazję Aleksandra Wielkiego na Persję, szybkość przemarszu jego wojsk, błyskawiczność staczanych przez niego walk (334 — bitwa pod Granikiem, 333 — pod Issos, 331 — pod Arabelą), natarcie zaś na barana i pokonanie go było trafnym obrazem walki Aleksandra Wielkiego z Persją i zdobycia jego imperium. Złamanie dużego rogu obrazuje śmierć Aleksandra Wielkiego, która nastąpiła niespodziewanie u szczytu potęgi tego władcy, w wieku lat 33. Po śmierci Aleksandra Wielkiego jego państwo rozpadło się na cztery części, zostało bowiem podzielone między czterech jego wodzów: Kassandra, Lizymacha, Seleukosa i Ptolemeusza. Anioł Gabriel, kontynuując tok wykładu proroctwa, wyjaśnił, że przy końcu istnienia czterech królestw, na które rozpadła się monarchia Aleksandra Wielkiego, powstanie „król o okrutnym obliczu”5. Co przedstawia ta niezwykła moc? Bibliści wyjaśniają, że jest trafnym obrazem Rzymu, który na arenę świata wszedł przy końcu dziejów królestwa Aleksandra Wielkiego, i to Rzymu w jego podwójnej fazie, jako Rzymu pogańskiego i chrześcijańskiego.
W Nowym Testamencie jest tylko jeden tekst dotyczący Elamitów, którzy są świadkami zesłania Ducha Świętego. Są to Żydzi, którzy przybyli z Elamu, być może potomkowie tych uprowadzonych w czasach asyryjskich: „Przebywali wtedy w Jerozolimie pobożni Żydzi ze wszystkich narodów pod słońcem. Kiedy więc powstał ów szum, zbiegli się tłumnie i zdumieli, bo każdy słyszał, jak przemawiali w jego własnym języku. «Czyż ci wszyscy, którzy przemawiają, nie są Galilejczykami?» — mówili pełni zdumienia i podziwu. «Jakżeż więc każdy z nas słyszy swój własny język ojczysty? — Partowie i Medowie, i Elamici, i mieszkańcy Mezopotamii, Judei oraz Kapadocji, Pontu i Azji (…)”6.
Bernard Koziróg
1 Zob. Rdz 14,1-17. 2 Iz 22,6. 3 Jr 25,25; 49,34-39. 4 Ezd 4,9-10. 5 Dn 8,9-11. 6 Dz 2,5-9.
